X100 - Wat maakt Hasselt Zorgstad belangrijk?

Guy Tegenbos, moderator
Columnist bij De Standaard

Het was mijn job als journalist, en het is nog steeds mijn hobby: zoeken naar sociale verandering, zoeken naar betekenisvolle maatschappelijke veranderingen en uitvissen waar die voor het eerst voorkomen.

Het is die laatste vraag die mij in Hasselt-Zorgstad brengt. Hier gebeuren nieuwe dingen. Vlaanderen doet er goed aan hier te komen kijken.

Hasselt-Zorgstad zet in de eerste plaats stappen om de te grote afstand tussen gezondheidszorg en welzijnszorg te overbruggen. De kloof tussen die twee is breed en diep. Vanuit het oogpunt van de burger – die heet ‘patiënt’ voor de ene sector en ‘cliënt’ voor de andere – heeft die kloof geen enkele zin. Het gaat over dezelfde mensen en dezelfde bekommernissen. Er is maar één domein, en dat is dat van de zorg. Dat is het basisconcept van Hasselt-Zorgstad.

Het belangrijkste punt is dat de stad ‘haar verantwoordelijkheid opneemt’ voor de stroomlijning van de gehele zorg. En zo moet het ook. Er is maar één bestuursniveau dat kan zorgen voor de ‘geïntegreerde en integrale aanpak’ die men vandaag wil, en dat is de gemeente. Geïntegreerd wil zeggen: iedereen werkt samen. Integraal wil zeggen: de gehele mens is het voorwerp van de zorg, niet stukjes van die mens. Wie kan dat realiseren op zo’n manier dat het in de praktijk werkt? Het federale beleid? Het Vlaamse beleid? Neen, enkel de gemeente kan dit.

Dat geldt overigens ook voor andere domeinen dan de zorg. Wie kan zorgen voor een ‘geïntegreerde en integrale aanpak’ van de radicalisering? Het onderwijs apart? De politie apart? De straathoekwerkers apart? Neen, dat lukt alleen als ze allemaal samenwerken en gegevens delen, en als ze de hele radicaliserende mens in ogenschouw nemen en niet ieder zijn stukje ervan. Wie kan hen bijeenbrengen? De minister van Binnenlandse Zaken? Die van Justitie? Die van Onderwijs? Vlaanderen? Neen, enkel de burgemeester kan dat, enkel de gemeente kan dat.

Er komt veel af op de gemeenten. De regie van het aanbod kinderopvang ligt al hen. Daar gaan de komende jaren nog veel andere zorgmateries bijkomen. Grote steden als Antwerpen en Gent hebben al stukken van een zorgbeleid; zij doen al wat straks iedere gemeenten zal moeten doen: nagaan of er genoeg zorgverleners zijn – huisartsen bijvoorbeeld – en zo nodig initiatieven nemen om extra zorgverleners aan te trekken en goed te spreiden.

In Hasselt begon men met buurtzorgnetwerken. Er zijn projecten die in kaart brengen, op het niveau van de buurten, welke noden en behoeften er zijn, welk zorgaanbod er is, hoe dat samenwerkt, en hoe mensen daarin hun weg vinden.

Heel origineel is het project dat eenzaamheid bestrijdt en poogt aan iedere 80-plusser minstens drie mensen te koppelen die met deze persoon contact willen houden. Dat is het begin van een buurtzorgnetwerk en het in mekaar laten overvloeien van zelfzorg en burenhulp en mantelzorg en professionele zorgverlening.

Heel belangrijk zijn de afspraken die het ziekenhuis, Jessa, maakte met de huisartsenkring Herkenrode, over hun onderlinge samenwerking. Huisartsen en andere zorgverleners beginnen al op wijkniveau samen te werken. In de eerstelijnszones die men op vraag van minister Jo Vandeurzen overal aan het uittekenen is – ook hier in Hasselt – komen die afspraken en die samenwerking ook aan bod.

Een laatste uniek en sterk aspect van Hasselt-Zorgstad is dat men hier niet alleen doet wat nodig is, maar erin geslaagd is enthousiasme op te wekken en energie op te roepen om de verandering die nodig is van onderen uit te laten komen. Stad en OCMW, hogeschool PXL, huisartsenkringen, verenigingen, vrijwilligers, werken eraan en vinden ambassadeurs om de zin om te veranderen over te dragen. Zo moet het!